görsel | metin

Bisan Abu-Eisheh
1985’te Filistin, Kudüs’te doğdu / Filistin, Kudüs’te yaşıyor

Adriano Pedrosa (AP): Bienal’de sergilemekte olduğunuz Bayt Byoot “Evcilik Oyunu” (2008–11) adlı yapıt ortaya nasıl çıktı?

Bisan Abu-Eisheh (BAE): Yapıt, Kudüs’ün bazı bölgelerindeki yıkılmış evlerden topladığım parçalardan oluşuyor. Giysi, mutfak aleti ve CD gibi gündelik hayata ait kişisel nesnelerden granit parça, tahta ve boru gibi mimari unsurlara uzanıyor. Parçalar müzelerdekine benzer camekanlar içinde sunuluyor. Her birinde, parçanın nereden geldiğini belirten bir etiket, ait olduğu evin ayrıntılı planı, yıkım tarihi ve evde yaşamış olan kişi sayısı bulunuyor. Kudüs’teki evlerin yıkımına ilişkin belgelerin kopyaları ve Doğu Kudüs’te bir Filistin mahallesi olan Beyt Hanina’da yer alan beş katlı bir binanın yıkımına yol açan patlamayı gösteren, YouTube’da bulduğum bir video da var içlerinde.
AP: Binalar ilk ne zaman yapılmış? Planları nereden buldunuz? 

BAE: Bazıları yapılmış, yıkılmış ve birkaç kez yeniden yapılmış ama hepsi son 40 yıldan. Başta planları inşaat şirketlerinden alıyordum, ama sonra bu evlerde yaşamış kişilerle görüşmeye başladım ve kat planlarını hatırladıkları gibi çizmelerini istedim. Bazı durumlarda onlar anlattı, ben çizdim. Bunların bir kısmı videoyla kaydedildi.

AP: Bu yıkılmış evlerin durumu nedir? Kim hangi yetkiyle yıkıyor onları?

BAE: Evler Kudüs’te yaşayan Filistinlilere ait. Gazze’de ve Batı şeria’da İsrail devleti tarafından yıkılan başka evler de var, fakat benim projem yaşadığım yer olan Kudüs’e odaklanıyor. Evleri Kudüs’ün İsrail belediyesi yıkıyor. Evlerin usule uygun izinleri bulunmadığını söylüyorlar, fakat inşaat izni çıkarmak epey masraflı ve bürokrasisi çok olan bir işlem. Avukat tutmak gerekiyor ve süreç çoğu ailenin asla karşılayamayacağı kadar maliyetli bir hal alıyor.
AP:  Ev sahiplerinin zararı bir şekilde karşılanıyor mu?

BAE: Bilakis, yıkım masraflarını da onlar ödüyor. Belediye, görüştüğüm kişilerden birine patlayıcı maliyetini ve yıkım sırasında sokağı kapatmak üzere gereken ilave güvenlik personeli masraflarını kapsayan 50.000 şekel tutarında fatura çıkarmış.

AP: Bu ne zamandır oluyor?  Yıkımlar daha büyük bir stratejinin  parçası mı?

BAE: İsrail işgal bölgelerinde insan hakları bilgi merkezi B’Tselem’e göre, bulduğum en eski tarihli kayıt 1988 yılından, fakat son on yılda yıkımlarda artış görüldü. Kudüs bölünmüş bir şehir; sınırları tartışmalı ve bu yıkımlar, İsrail hükümetinin Kudüs’te yaşayan Filistinlilerden kurtulma veya hayatı onlar için zorlaştırarak bu alanları işgal etme planının bir parçası.